Πως ενισχύουμε την θετική συμπεριφορά ενός παιδιού?

μια θετική συμπεριφορά του παιδιού

Πώς θα μπορούσαμε άραγε να ενισχύσουμε μια θετική συμπεριφορά του παιδιού μας? Π.χ. να πλύνει τα δόντια του, να διαβάσει τα μαθήματα του ή ακόμα και να πάει στην τουαλέτα? Με τον όρο ενίσχυση εννοούμε οποιοδήποτε επακόλουθο μιας συμπεριφοράς που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης της συμπεριφοράς αυτής.

Η θετική ενίσχυση θα μπορούσε να περιγράφει ως οποιοδήποτε ευχάριστο επακόλουθο που παρέχεται στο παιδί μετά από την εκδήλωση μιας επιθυμητής συμπεριφοράς και συνάμα αυξάνει την συχνότητα εμφάνισης αυτής της συμπεριφοράς.

Ένας τρόπος είναι το σύστημα των ανταλλάξιμων αμοιβών. Οι ανταλλάξιμες αμοιβές πρέπει να είναι κάτι που να μπορεί το παιδί να αναγνωρίσει, να αγγίξει, να δει και να μετρήσει. Θα πρέπει να παρέχονται μόνο από ένα άτομο π.χ. ή την μαμά ή τον μπαμπά και το παιδί καλό θα είναι να μην μπορεί να τις πάρει από πουθενά αλλού. Η φράση « αν μαζεύεις τα παιχνίδια σου θα σου δώσω κάτι πολύ ωραίο», είναι πιθανό να μην αποτελέσει κίνητρο για το παιδί καθώς έτσι δίνεται ως κάτι αφηρημένο. Καλό θα είναι να επικοινωνήσουμε εξαρχής στο παιδί ποια θα είναι τα «βραβεία» του».

Αυτός ο τρόπος ενίσχυσης της θετικής συμπεριφοράς ενός παιδιού θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο απλός. Στα πρώτα στάδια, τα «βραβεία» να είναι πιο συχνά και σταδιακά να αραιώνουν. Φυσικά , θα πρέπει τα βραβεία να είναι αποτελεσματικά για το παιδί, δηλαδή να του είναι ελκυστικά και ενδιαφέροντα. Επίσης, χρειάζεται να είναι εφικτό να μπορούμε να τα παρέχουμε άμεσα (όχι αν πάρεις καλούς βαθμούς μπορεί να πάμε μια εκδρομή στη Disneyland).Tέλος να μην περιμένουμε αποτελέσματα αν εφαρμόσουμε το σύστημα των ανταλλάξιμων αμοιβών μόνο για μια βδομάδα.

Μην ξεχνάμε ότι ο τελικός στόχος μας είναι η συμπεριφορά του παιδιού να ελέγχεται από φυσικά επακόλουθα όπως την αποδοχή και την κοινωνική επιβράβευση. Επίσης, καλό θα είναι να έχουμε στο μυαλό μας ότι την αποτελεσματικότητα του τρόπου αυτού θα πρέπει να την αξιολογούμε τακτικά, καθώς και ότι ο σχεδιασμός θα πρέπει να είναι έτσι δομημένος ώστε να προωθεί την διατήρηση των στόχων – συμπεριφορών σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Χρειάζεται χρόνος και σταθερότητα και ευελιξία.

Ένας δεύτερος τρόπος να ενισχύσουμε μια θετική συμπεριφορά του παιδιού είναι ο έπαινος. Ο έπαινος όμως για να είναι αποτελεσματικός έχει ορισμένες προϋποθέσεις. Αρχικά, είναι πολύ σημαντικό ο έπαινος μας να έχει ένα γνήσιο συναίσθημα αναγνώρισης: π.χ. «Μπράβο σου, πολλή καλή προσπάθεια», «φαίνεσαι πολύ περήφανος για την ζωγραφιά σου», «κοίτα πόσο πολύ έχεις βελτιωθεί στο κολυμβητήριο». Να χαμογελάμε, να δείχνουμε ενθουσιασμό, να χαϊδεύουμε και να αγκαλιάζουμε το παιδί. Πολλές φορές παρασυρόμαστε και δίνουμε στον έπαινο

επικριτικό περιεχόμενο με αποτέλεσμα να τον ακυρώνουμε: π.χ. «Πολύ καλά αλλά μπορείς και καλύτερά» ή « Μπράβο σου, αλλά αφού είσαι τόσο έξυπνος γιατί έκανες αυτά τα λαθάκια?».

Επιπλέον, ο έπαινος καλό θα ήταν να μην είναι γενικός αλλά να αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη συμπεριφορά. Αντί δηλαδή να πούμε στο παιδί « Μπράβο, είσαι τέλειος» θα μπορούσαμε να πούμε «Μπράβο χάρηκα πολύ που προσπάθησες τόσο και διάβασες για μισή ώρα συνεχόμενα.».

Σημαντικό επίσης είναι να μην περιμένουμε την τέλεια συμπεριφορά για να επαινέσουμε. Για παράδειγμα, όταν ένα παιδί που δεν μπορεί να γράψει καθόλου έκθεση, γράφει δύο προτάσεις, ναι, αξίζει να επαινεθεί: «Μπράβο σου που κατάφερες να γράψεις μέχρι εδώ!» και όχι να το επικρίνουμε επειδή δεν έγραψε ολόκληρη την έκθεση.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί, ότι καλό θα είναι ο έπαινος να παρέχεται πολλές φορές μέσα στην μέρα και βεβαίως να είναι συνειδητός. Μην ξεχνάμε ότι αν δεν παρέχουμε ενίσχυση σε μια συμπεριφορά, αυτή εξαφανίζεται ή μειώνεται.
Καλή επιτυχία!

ΟΜΑΔΑ ΜΙΤΟΣ
Αθηνά Σύφαντου, Ψυχολόγος
Γιάννα Παπαδοπούλου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Facebook Page: https://www.facebook.com/omadamitos/

Συνεχίζοντας την περιήγηση στο nautiluspatras.gr αποδέχεστε τη χρήση cookies και την Πολιτική Απορρήτου